Merkez Bankası’nın aldığı kararlar sonucunda bankalar nakit avans çekimini ya durdurdular ya da limitleri düşük seviyeye getirdiler. Merkez Bankası’nın hafta başında aldığı karar sonrası nakit avansların kapatılması tepki çekince dün öğleden sonra yeni bir kararla 15 bin liranın altındaki nakit avans, sınırlamanın dışında tutuldu. Kuyum harcamaları için de getirilen sınırlama esnetildi. Ayrıca 50 bin liranın altında kredi kartı limiti olanlar da sınırlamanın dışında bırakıldı. Piyasada atılan bu adımların ve altına yönelimin azalmasını hedeflediği kaydediliyor.
NAKİT AVANS KAPATILDI
Merkez Bankası hafta başında menkul kıymet tesisine ilişkin uygulama talimatında değişiklik yaptı. Merkez Bankası, kredi kartı belirli bir limitin üzerinde olanlar için bireysel kredi kartıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının kredi türünün, yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasını kararlaştırmıştı. Değişiklik 16 Mayıs tarihinden itibaren devreye girdi. Etkileri de görülmeye başlandı. Kredi kartına bağlı olarak 12 aya kadar taksitlendirilebilen nakit avanslar ya kapatılmaya ya da limiti düşürülmeye başlandı. Nakit avans, kredi kartı ya da banka kartına bağlı olarak alınabiliyor. İhtiyaç kredisinde faizler yüksekken özellikle kredi kartına bağlı olan nakit avanslarda faiz yüzde 1.36. Bazı kamu bankalarında ise yüzde 1.23. Bu yılın şubat ayından itibaren nakit avanslarda hızlı bir artış oldu. Şubat ayında 78.6 milyar lira olan kredili mevduat hesapları, şubat ayının sonundan itibaren hızlı bir artış trendine girdi. 24 Şubat haftasında 112.5 milyar lira olan kredili mevduat hesapları, 5 Mayıs haftasında 122.4 milyar seviyesine geldi. BDDK’nın dün açıkladığı verilere göre ise 12 Mayıs tarihli haftada 125.8 milyar liraya yükseldi. Kredi kartına bağlı olduğu için 12 aya kadar taksit yapılabiliyor, herhangi bir prosedüre gerek kalmadan kolayca çekilebiliyor. Merkez Bankası’nın bankalara getirdiği menkul kıymet zorunluluğu adımından sonra birçok banka nakit avansı kapatmaya başladı. Bazı bankalar ise kişinin kredi kartında nakit çekim limitinin olmasına rağmen sınırlandırıcı adım attı.
15 BİN LİRA SINIRI GELDİ
Merkez Bankası dün öğleden sonra nakit avans için menkul kıymet sınırlamasında kısmen geri adım attı. Nakit avans ve kredili mevduat hesabı kredilerine yönelik menkul kıymet tesisi sınırlamasında 15 bin liranın üzerini dikkate alacağını ifade etti. Yani bankaların 15 bin liranın altındaki nakit avanslar için menkul kıymet tesis zorunluluğu olmayacak. Kredi kartı limiti 20 bin de olsa, 100 bin de olsa 15 bin liraya kadar çekilecek nakit avans da bankaların yükümlülüğü olmayacak. Bu yüzden bankaların 15 bin liraya kadar nakit avansı açmaları bekleniyor.
KUYUM HARCAMALARINA SINIRLAMA
Merkez Bankası attığı adımla vatandaşın kuyum harcamalarına olan ilgisini azaltmayı da hedefledi. Bankalar menkul kıymet tesisi zorunluluğuyla karşı karşıya kalmamak için sınırlandırıcı adımlar atmaya başladı. Örneğin internet üzerinden alışverişi bazı kredi kartlarıyla yapılamaz duruma geldi.
KUYUMDA DA 50 BİN SINIRI
Yine dün öğleden sonra Merkez Bankası kuyum harcamalarında da kısmi esneklik getirerek, kredi kartı limitinin 50 bin lira olması şartını getirdi. Yani bir kişinin kredi kartı limiti 50 bin liranın üstündeyse kuyum harcaması yaptığında bankaların yüzde 30 menkul kıymet tesis zorunluluğu olacak. Ama kişinin kredi kartı limiti 50 bin liranın altındaysa herhangi bir sınırlama olmayacak.
KREDİLERDE BEKLEME DÖNEMİ
Merkez Bankası kararının ve seçimlerin etkisiyle bankalarda kredilerde bekleme dönemine girildiği belirtiliyor. Bankaların konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerini kullandırmama yönünde hareket ettiği de konuşuluyor. Onayda bekleyen kredilerin bile kullandırılmasının ertelendiği kaydediliyor.
MEVDUAT FAİZİ % 39’LARDA
ve altına gidişin engellenmesi için kur korumalı mevduat hesabına (KKM) ilginin artmasını isteyen Merkez Bankası, bankalara dövizden TL’ye dönüşümde gerçek kişiler için ek dönüşüm hedefi getirdi. Böylece KKM için bankaların uyguladığı faiz oranının yükseltilmesi hedefleniyor. Bazı kamu bankalarının mevduat için yüzde 39’luk faiz vermesi dikkat çekti.
Bu arada Merkez Bankası’nın brüt rezervleri seçimden önceki hafta 9 milyar dolar düşüşle 105.1 milyar dolar seviyesine geriledi. 12 Mayıs haftasında brüt döviz rezervleri 7.6 milyar dolar, altın rezervlerinde ise 1.4 milyar dolarlık gerileme oldu.
